Chương 2 - Token hóa lãi suất cơ bản
Last updated
Last updated
Cấp độ: Người mới
Token hóa lãi suất nghĩa là tách một loại tài sản sinh lãi thành hai thành phần: phần cơ sở và phần lãi suất.
Tài sản sinh lãi (yield-bearing asset) là tài sản sinh ra lợi tức theo thời gian (ví dụ: stETH, token LP của Uniswap, sDAI,...). Để minh họa rõ hơn, chúng ta có thể lấy bất động sản làm ví dụ. Có thể nói bất động sản là một loại tài sản sinh lãi, vì nó có thể tạo ra lợi tức cho thuê cho chủ sở hữu.
Hãy tưởng tượng một bất động sản được tách thành 2 thành phần:
Quyền sở hữu tài sản. Đây là phần cơ sở.
Quyền nhận được thu nhập cho thuê tài sản, cho phép chủ sở hữu nhận được tất cả thu nhập đến từ việc cho thuê (còn gọi là lợi tức) do tài sản tạo ra trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là phần lãi suất.
Tại bất kỳ thời điểm nào, bạn đều có thể kết hợp cả 2 phần để nhận về được toàn bộ tài sản:
Lấy stETH làm ví dụ: Cơ sở (quyền đối với phần vốn gốc của stETH) + Lãi suất (quyền đối với phần lãi suất của stETH) = tài sản sinh lãi (stETH)
Token hóa lãi suất sẽ cho phép bạn có thể bán hoặc giao dịch phần lãi suất ngay cả trước khi đáo hạn của hợp đồng. Điều này tạo ra những hướng đi hoàn toàn mới trong việc quản lý hoặc thậm chí đầu cơ vào lãi suất.
Giả sử ngày đáo hạn của hợp đồng là 1 năm:
Bạn có thể mua quyền sở hữu với giá thấp hơn giá trị thực tế của tài sản. Sau 1 năm, bạn sẽ nhận được tài sản nhờ quyền sở hữu đã mua. Giá trị gia tăng được đảm bảo nhờ vào giá được chiết khấu của hợp đồng quyền sở hữu → sở hữu tài sản với giá trị thực tế của nó cấu thành lợi nhuận/thu nhập cố định.
Bạn cũng có thể chỉ mua phần lãi suất (quyền nhận tiền cho thuê) để nhận tiền cho thuê trong vòng 1 năm. Giả sử chi phí mua là $5000, vậy bạn sẽ có lời khi tiền thuê bạn nhận được nhiều hơn $5000 trong năm và bị lỗ khi thu được ít hơn. Bạn có thể đầu cơ vào “lãi suất” thông qua việc mua phần lãi suất này. Nếu bạn nghĩ rằng giá cho thuê sẽ sớm tăng lên và muốn bản thân nhận được phần tiền cho thuê đấy? Bạn đơn giản chỉ cần mua phần “lãi suất” thay vì phải mua lại hết toàn bộ tài sản.
💡 Pendle là một thị trường mà chủ sở hữu tài sản có thể phân tách và giao dịch phần cơ sở (quyền đối với tài sản gốc) và phần lãi suất (quyền đối với tiền cho thuê) riêng biệt.
Vị thế Cơ sở và Lãi suất có thể được bán đi ở bất kỳ thời điểm nào (không bị khóa) kể cả trước khi đến ngày đáo hạn.
Các pool DeFi sẽ gửi cho bạn một vị thế sinh lãi đổi lại việc staking hoặc gửi token vào trong pool.
Trong Pendle, một vị thế sinh lãi có thể chia thành hai thành phần:
YT (Token lãi suất - Yield Token) -> đại diện cho lợi tức sinh ra của vị thế
PT (Token cơ sở - Principal Token) -> đại diện cho số tiền gốc
Khi lãi suất được token hóa, sẽ xuất hiện thời gian đáo hạn liên quan đến việc token hóa này và được mô tả ở hình dưới.
Tổng giá trị $ của PT và YT phải bằng với giá trị của tài sản gốc vì chúng là hai thành phần riêng lẻ của một tổng thể. Bạn có thể đổi lấy tài sản gốc bằng cách gửi vào số lượng PT và YT bằng nhau. Khi đáo hạn, PT có thể được đổi lấy tài sản gốc mà không cần đến YT nữa (vì lúc này YT khi đáo hạn sẽ có giá trị bằng 0 do chúng không còn tạo ra lợi nhuận).
💡 Bạn có thể token hóa các token sinh lãi trên Pendle bằng cách chọn bất kỳ loại tài sản ở trang Market trên dApp của Pendle, sau đó lựa chọn tab “Mint” ở phía bên trái của trang.
Với mỗi vị thế sinh lãi (yield-bearing position) đều sẽ có một tài sản gốc (underlying asset).
💡 Tài sản gốc được sử dụng như một đơn vị để định giá vị thế có lãi và tính toán APY của nó.
Tài sản gốc thường khá rõ ràng: ví dụ như DAI trong "DAI được stake trong Compound".
Vậy chúng ta sẽ có định nghĩa chính xác của PT và YT:
1 YT cho bạn quyền nhận về lợi tức của 1 đơn vị tài sản gốc cho đến khi đáo hạn, và có thể thu thập được theo thời gian thực.
1 PT cho bạn quyền đổi lấy 1 đơn vị tài sản gốc khi đến đáo hạn.
Dưới đây là ví dụ thông qua những con số cụ thể:
Trước đáo hạn:
PT và YT có thể được mint từ tài sản gốc.
PT và YT có thể được dùng để hoán đổi lại tài sản gốc.
Người giữ YT có thể nhận về bất kỳ lợi tức tích lũy theo thời gian thực.
Sau đáo hạn
Người giữ PT có thể hoán đổi lại tài sản gốc với tỉ lệ 1:1 mà không cần đến YT.
Bất kỳ lúc nào
Bạn có thể mua bán PT và YT bằng cách sử dụng AMM của Pendle như một thị trường mở. Như vậy, PT và YT sẽ luôn có giá theo thị trường. Chúng ta sẽ nói về việc giao dịch PT và YT ở những chương tiếp theo.
Giá PT + Giá YT = Giá tài sản gốc
Vì 1 đơn vị tài sản gốc có thể mint ra 1 PT + 1 YT và 1 PT + 1 YT có thể đổi lấy 1 đơn vị tài sản gốc nên có mối quan hệ rõ ràng giữa giá của chúng.
AMM của Pendle sẽ luôn đảm bảo mối quan hệ đấy luôn đúng trong mọi thời điểm.
Trong TradFi, những gì mà Pendle đang làm giống như phân tách trái phiếu có lãi suất cố định. Phần vốn gốc và lãi suất sẽ tách biệt hoàn toàn, PT sẽ tương ứng với trái phiếu không lãi suất và YT sẽ là lãi suất bị tách rời.
PT là trái phiếu không lãi suất trong DeFi
Trái phiếu không lãi suất (zero-coupon bond) là một loại trái phiếu không thanh toán lãi suất định kỳ cho người nắm giữ trong suốt thời hạn của trái phiếu. Thay vào đó, trái phiếu được bán với giá chiết khấu so với mệnh giá của nó, và người nắm giữ nhận được toàn bộ mệnh giá khi trái phiếu đáo hạn. Lợi nhuận: Lợi nhuận của trái phiếu không lãi suất đến từ sự chênh lệch giữa giá mua (giá chiết khấu) và giá bán (mệnh giá). Ví dụ, bạn mua một trái phiếu không lãi suất mệnh giá $1000 với giá chiết khấu $800 với thời hạn 3 năm. Sau 3 năm đáo hạn, bạn sẽ nhận được $1000 và lợi nhuận thu về sẽ là $200.
Nhắc lại, bạn không cần phải giữ trái phiếu đến khi đáo hạn mà có thể bán nó trên thị trường mở vào bất kỳ lúc nào và theo giá của thị trường.
YT là lãi suất tách rời trong DeFi
Lãi suất tách rời (detached coupon) là một phần của trái phiếu có lãi suất cố định đã được tách ra khỏi trái phiếu và có thể được giao dịch hoặc bán riêng lẻ. Trái phiếu có lãi suất cố định là loại trái phiếu mà nhà đầu tư sẽ nhận được lãi suất định kỳ theo tỷ lệ đã được ấn định trước cho đến khi trái phiếu đáo hạn. Các khoản thanh toán lãi được gọi là lãi suất cố định, và chúng thường được đi kèm với chứng chỉ trái phiếu. Lãi suất tách rời là lãi suất bị tách ra khỏi chứng chỉ và có thể được đổi lấy thành tiền mặt bởi bất kỳ ai nắm giữ. Ví dụ, nếu bạn có một trái phiếu có lãi suất cố định chi trả $50 mỗi năm trong thời hạn 3 năm và bạn tách phần lãi suất ra khỏi trái phiếu, bạn có thể bán nó lại cho ai đó muốn nhận lãi $150 trong 3 năm. Người mua sẽ có lời nếu chi phí mua lãi suất tách rời đấy thấp hơn phần lãi $150 trong 3 năm.
💡 Lãi suất tách rời có thể được bán trên thị trường mở vào bất kỳ lúc nào và theo giá của thị trường.
Đọc thêm: Trái phiếu có lãi suất cố định vs. Trái phiếu không lãi suất: Những điểm khác nhau?
